Sarmiento, un intelectual ilustrado

A excelente obra de Pilar Allegue é unha importantísima aportación sobre a figura á que se lle dedica o Día das Letras Galegas 2002: Frei  Martín Sarmiento.O crítico Francisco Martínez Bouzas dixo sobre este traballo: ?O descoñecemento de Sarmiento e a súa obra non é conxuntural senón a consecuencia do amoreamento do silencio de tres séculos. Sarmiento é un home ilustrado en moitos aspectos, pero noutros é un rematado individualista, como sostén X. L. Pensado, un fondista solitario que nada contra a correntada das Luces. Censura as mediacións non desexables entre o intelecto e o libro da natureza, entre o individuo e a súa autonomía (...); E contrario ós caciques, á pena de morte, é un antimilitarista e un pacifista convencido así como  un defensor da igualdade das mulleres; Xa que logo as ideas de Sarmiento son enteiramente de hoxe e por elas foi considerado no seu tempo un erudito extravagante e arbitrario, cunha inmensa lectura, pero, segundo Felix de Azara, ?sen pizca de xuízo?. (...) Estudios como de Pilar Allegue axudan a arredar do anónimato nalgunha medida a verdadeira personalidade de Sarmiento, unha parte da súa obra e o rigor conceptual dun pensamento que é plenamente dos nosos días, e a súa afección apaixonada na defensa de Galicia, dos seus homes e do seu  idioma.