Cándido

Cándido é a obra máis universal de Voltaire (...) impresionado polo terremoto de Lisboa de 1775, Voltaire indígnase contra os filósofos que queren demostrar que todo é para ben e que vivimos no mellor dos munoos posibles. A súa indignación fermentou en escepticismo e ironía.  (Josep Ramoneda, Leccións de Literatura Universal) . Cándido no medio  dun torbeliño de personaxes e aventuras, atopa a súa unidade na ridiculización do sistema filosófico de Leibnitz. (..,) o refrán do conto «todo é óptimo no mellor dos mundos posibles)) é unha distorsión  que acentúa aínda máis a pregunta de cándido: ``se este é o mellor dos mundos posibles, ¿cómo serán daquela os demais?´´ (...) Cándido é un torbeliño de aventuras, un tolo correr que plasma na súa veloz evocación o absurdo dun mundo cheo de violencia, de arbitrariedade, de  inxustiza (Elena Diego, Introducción a Cándido). Voltaire acometerá a  reconstrucción dun discurso ortodoxamente irónico no seu relato máis sonado Cándido ou o optimismo (...). O optimismo reside no feito de atopar acertadamente o espacio onde establecernos. Resolver onde existir eríxese como clave para saber como existir (...). O personaxe,  que cre provir dun paraíso, inserirase vagarosamente nun antiparaíso,  onde o lector, bastante distanciado polos mecanismos irónicos de Voltaire, sabe que os valores representados por Cándido son só valores  para o Cándido Cándido (Javier del Prado, historia da Literatura Francesa).